Pytanie czytelnika: Sąsiednia posesja ma zainstalowane kamery, które mają wgląd na moją posesję i tym samym naruszają moją prywatność. Jej właściciel uważa, że ma prawo montować kamery na swojej posesji gdzie tylko chce. Zapytany dzielnicowy udzielił podobnej odpowiedzi. Jak przepisy RODO regulują powyższą sytuację i jakie można podjąć kroki, żeby temu zapobiec?
Każdy ma prawo montować kamery na terenie swojej posesji i nagrywać obraz w jego obrębie na potrzeby osobiste/domowe - w takim zakresie nie będą miały wobec niego zastosowania przepisy o ochronie danych osobowych (RODO i właściwe przepisy krajowe). Zgodnie z art. 2 ust. 2 lit. c) RODO w zakres stosowania RODO nie wchodzi przetwarzanie danych osobowych przez osobę fizyczną w ramach działań o charakterze czysto osobistym lub domowym.
Jednakże w sytuacji, w której zasięg kamer wykraczałby poza jego posesję i nagrywałby wizerunki osób postronnych, osoba taka wykroczyłaby poza wyłączenie stosowania przepisu, o którym wspomniano wyżej i stałaby się administratorem tak zbieranych danych osobowych, a co za tym idzie musiałaby spełniać szereg obowiązków.
Europejska Rada Ochrony Danych (EROD) w swoich Wytycznych 3/2019 w sprawie przetwarzania danych osobowych przez urządzenia wideo wskazała, co następuje:
"Należy przyjąć wąską interpretację niniejszego przepisu – tzw. wyjątku dla gospodarstw domowych – w kontekście monitoringu wizyjnego. Jak zatem uznał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej tzw. „wyjątek dla gospodarstw domowych” powinien być „interpretowany jako obejmujący wyłącznie działania wchodzące w zakres życia prywatnego lub rodzinnego jednostki, co w sposób oczywisty nie ma miejsca w przypadku przetwarzania danych osobowych polegającego na ich opublikowaniu w Internecie w taki sposób, że staną się one dostępne dla nieograniczonej liczby osób”.
Ponadto jeżeli system monitoringu wizyjnego, o ile obejmuje on ciągłe nagrywanie i przechowywanie danych osobowych i rozciąga się „choćby częściowo na przestrzeń publiczną i tym samym jest skierowany poza sferę prywatną osoby dokonującej w ten sposób przetwarzania danych, o tyle nie powinien on być rozumiany jako czynność o czysto »osobistym lub domowym charakterze« w rozumieniu art. 3 ust. 2 tiret drugie dyrektywy 95/46”.
Powyższe oznacza, że jeżeli czyjaś prywatna kamera nagrywa i przechowuje obraz (zawierający wizerunki osób rozumiane jako dane osobowe) rozciągający się na przestrzeń publiczną (a nie tylko na teren prywatny tej osoby), to w takiej sytuacji nie możemy mówić o wyłączeniu stosowania przepisów RODO w związku z wyłączeniem w postaci przetwarzania o osobistym lub domowym charakterze - przepisy RODO będą miały zastosowanie i właściciel kamery będzie uważany za administratora tych danych osobowych.
Adresatem żądań w zakresie przetwarzania danych osobowych będzie wtedy administrator, czyli osoba, która zdecydowała się na montaż tej kamery. Oczywiście w związku z powyższym na działania takiej osoby będzie można też złożyć skargę do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, który może np. zakazać takiego przetwarzania.
W omawianym przypadku można złożyć właśnie taką skargę, jeżeli zachodzi podejrzenie, że kamera sąsiada wykracza swoim zasięgiem poza teren jego posesji. Takie nagrywanie (o ile ma miejsce) narusza bowiem dobra materialne (w tym prawo do prywatności), a co za tym idzie można złożyć skargę do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych i próbować dochodzić swoich roszczeń na drodze cywilnej, jednakże to wiąże się z kosztami sądowymi. W pierwszej kolejności warto rozważyć złożenie wspomnianej skargi. W innych krajach Unii Europejskiej tamtejsze organy nadzorcze już wymierzały kary administracyjne w podobnych przypadkach.
Monitoring wizyjny w firmach i instytucjach
Wspomniane zasady będą miały zastosowanie również w przypadku monitoringu wizyjnego stosowanego w firmach i instytucjach - stosowany monitoring wizyjny powinien obejmować tylko teren należący do danej organizacji.
Co więcej, w przypadku stosowania monitoringu wizyjnego w miejscu pracy, pracodawcy muszą pamiętać o wymogach wskazanych w Kodeksie pracy:
Monitoring wizyjny może być stosowany wyłącznie w celu zapewnienia bezpieczeństwa pracowników lub ochrony mienia, kontroli produkcji lub zachowania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę;
Monitoring obejmuje tylko rejestrację obrazu (bez dźwięku);
Pracodawca musi oznaczyć wszystkie pomieszczenia i teren monitorowany w sposób widoczny i czytelny (wymóg ten można łączyć z realizacją obowiązku informacyjnego wynikającego z art. 13 RODO, który wymaga od administratora danych informowania podmiotów danych m.in. tożsamości administratora i celach przetwarzania danych osobowych);
Monitoring wizyjny nie może obejmować pomieszczeń udostępnionych zakładowej organizacji związkowej, a także pomieszczeń sanitarnych, szatni, stołówek oraz palarni (chyba że jest to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa i nie narusza dóbr osobistych pracowników);
Nagrania z monitoringu mogą być przechowywane przez okres nieprzekraczający 3 miesięcy od dnia nagrania;
Cele, zakres i sposób zastosowania monitoringu muszą być ustalone w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy albo w obwieszczeniu;
Pracodawca musi poinformować pracowników o wprowadzeniu monitoringu nie później niż 2 tygodnie przed jego uruchomieniem;
Pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy musi przekazać mu na piśmie informacje o celach, zakresie i sposobie zastosowania monitoringu w miejscu pracy.
Dodatkowe informacje: